Artykuł z GN 13/2014

Wyrzucał sobie, że po raz trzeci ogląda ten sam film, a mógłby ćwiczyć na gitarze albo się uczyć. A teraz, po rekolekcjach zorganizowanych przez Szkołę Nowej Ewangelizacji, poczuł się spokojny, że to nie było przestępstwo. Jakub Kudełka w kwietniu skończy 20 lat. Od roku gra w zespole Reanimacja. Pochodzi z bardzo wierzącej rodziny, uznawanej w środowisku za wzór. Ale kiedy w minioną niedzielę wrócił do domu po rekolekcjach, prawie fruwał nad ziemią z radości, że wierzy w Boga. Doświadczył działania Ducha Świętego, który dotychczas wydawał mu się pustym miejscem Trójcy Przenajświętszej. – Jeszcze kilka dni temu, kiedy widziałem na ulicy audi A8 albo rollexa na czyjejś ręce, myślałem, że takie przedmioty dadzą mi szczęście – opowiada. – Chociaż zawsze twierdziłem, że Bóg jest w moim życiu na pierwszym miejscu, wyszło na to, że to było trochę teoretyczne. Podskórnie chciałem mieć auto czy zegarek. Z tym pragnieniem byłem w pewnym sensie nieszczęśliwy. Teraz rzeczy materialne też się dla mnie liczą, ale już wiem, że nie dadzą mi takiego szczęścia, jakie przynosi Bóg. Myślałem o posiadaniu zegarka, bo zwyczajnie – jestem grzesznikiem. To było pożądanie rzeczy materialnych. One nie są złe, to tylko rzeczy, ale trzeba pamiętać, że to my nadajemy im wartość. Dobrze, jeśli stawiamy je na odpowiednim miejscu.

– Co jest dla mnie w życiu najważniejsze? – odpowiada na moje pytanie: – Bóg, który wypełnia sensem i głębią wszystkie rzeczy. Dzisiaj cieszę się, że rano chwilę spędziłem z rodzicami, że grałem z moim zespołem, że teraz rozmawiamy. Ale przede wszystkim z tego, że mam Boga na wyciągnięcie ręki. Jego słowo w Piśmie Świętym, że mogę z Nim porozmawiać, modląc się. Czuję, że chce mojego szczęścia, pragnie, żebym naprawdę żył. Trudno to opisać. Bo jak opisać nasze najgłębsze tęsknoty? Jestem pewien, że to pragnienie „czegoś więcej” nosimy w sobie nie bez powodu.

Prośby o obfitość

– Od paru lat nie dawały mi spokoju słowa z Pisma Świętego, że Jezus przyszedł po to, aby dać nam życie w obfitości. Pomyślałem, że właśnie tego chcę! Co rozumiem przez obfitość? Wielość znaków, różnorakich doświadczeń. Nieraz zastanawiałem się, o co mi w życiu chodzi. Nie tak w szczegółach: że chcę grać na gitarze, występować na koncertach, ale czego naprawdę chcę, tak serio, tak głęboko. W pewnym momencie pojawiła się myśl, że chodzi mi właśnie o tę obfitość życia. My możemy Boga tylko prosić, więc Go o to prosiłem. To nie było tak, że zacząłem pościć, praktykować nie wiadomo jakie umartwienia, ale prosiłem Boga o życie w obfitości. Nie wiedziałem do końca, jak to ma wyglądać. „Nie wiem, Boże, jakie to życie, ale daj mi, ja tego chcę” – powtarzałem. Najczęściej łączę modlitwę nieformalną z formalną. Staram się rozmawiać z Bogiem jak z przyjacielem. Pod koniec dnia mówię Mu, że to było bez sensu, że za to dziękuję, tego nie rozumiem. Tak też przedstawiałem Mu prośbę o obfitość. I zostałem wysłuchany. Chcę podkreślić, że nie zrobiłem absolutnie nic wyjątkowego, co predestynowałoby mnie do takich łask, jakie otrzymałem.

A odczułem takie poczucie bliskości z Bogiem i ogromnego szczęścia, jakiego nie przeżywałem nigdy dotąd. Nawet radość, np. podczas koncertu w Szkole Muzycznej II stopnia im. Szymanowskiego w Katowicach, kiedy wszystko mi wyszło, była czymś bardzo małym w porównaniu z tym, co czuję teraz. To nie jest ośli zachwyt, ale świadomość, że jeśli nawet przyjdą trudne momenty, gdy zawalę, zgrzeszę, to wiem, że Bóg mi przebaczy i wyprowadzi z tego dobro. Po ludzku trudno to pojąć. Zdaję sobie sprawę, że życie z Bogiem nie oddala cierpienia, nie pozbawia kłopotów ani zmartwień. Ale żyjąc z Nim, czuję sens wszystkiego. Bo Bóg to nie jest gość, który chce nam dać piękne życie, ale przedtem wymaga, żebyśmy na przykład 10 lat pocierpieli. Tak jak w sklepach chcą od nas, żebyśmy zapłacili, tak po ludzku myślimy, że i On chce, żebyśmy płacili za szczęście. Przez długi czas wypowiadając słowa „Bądź wola Twoja”, miałem w tyle głowy, że czeka mnie coś strasznego, okupienie radości przez bóle i straty. Teraz czuję, że Bóg chce dla mnie czegoś najlepszego

Nie ogień i gołębica

– Mój szwagier Andrzej zaprosił mnie na kurs Nowe Życie, zorganizowany przez Szkołę Nowej Ewangelizacji dla tych, którzy są w Kościele, ale chcą odnowić wiarę. Rekolekcje były trzydniowe i wydawało mi się, że już w sobotę skończyły się dla mnie. Przyjechałem jeszcze w niedzielę i okazało się, że wtedy doświadczyłem najmocniejszych odkryć. Dotąd nie wiedziałem, kto to jest Duch Święty, jak się do Niego modlić. Ci, którzy mówili o Jego charyzmatach nadzwyczajnych, wydawali mi się nawiedzeni. Nie zmieniał tego fakt, że pochodzę z wierzącej rodziny, a rodzice działają w Odnowie w Duchu Świętym, we wspólnocie Chemin Neuf.

Nieraz kiedy ćwiczyłem na gitarze, w sąsiednim pokoju rodzice i ich przyjaciele modlili się językami. Zwykle było mi to obojętne albo miałem do tego stosunek sceptyczny. Kiedy słyszałem modlitwę o wylanie Ducha Świętego, czułem blokadę i myślałem: „Skończmy to”. Denerwowało mnie, że do kontaktu z Duchem Świętym potrzeba specjalnego wieczoru uwielbienia, śpiewów, unoszenia rąk. Mam niezależny charakter i jak słyszę, że coś mi każą, bo tak trzeba, to mnie odrzuca. Zastanawiałem się, czy Duch Święty nie może przyjść tak po prostu do mojego pokoju i wylać na mnie swoje łaski. Właśnie na tych rekolekcjach przyszedł do mnie bez fajerwerków w środku dnia, w zwykłej sali. Modliliśmy się o wylanie Ducha Świętego, a ja poczułem Jego owoce – radość i pokój ducha.

Zwykle się je umniejsza, czekając na spektakularne charyzmaty, takie jak np. mówienie językami. A przecież bez tych zwyczajnych nie da się żyć. To nie działo się tak, że Duch Święty przyszedł do mnie na 1 minutę i 40 sekund, ale to było stopniowe uwalnianie radości, spokoju, trwające do dziś. Wcześniej prawie się nie modliłem do Niego. Nie wiedziałem, czy to ogień, czy gołębica, bo tak go przedstawiają w ikonografii. Na rekolekcjach uświadomiłem sobie, że jest osobą, a jeśli tak, to można z Nim mieć relacje. To dla mnie duża zmiana. Choć Duch Święty w Trójcy Przenajświętszej zawsze pozostanie dla mnie tajemnicą. Święty Augustyn przedstawił naszą bezradność wobec Niej za pomocą obrazka. Opisał, że idzie po plaży i widzi dziecko, które do dołka w piasku stara się przelać całe morze. Kiedy powiedział mu, że podejmuje się rzeczy niemożliwej, uśmiechnęło się: „Prędzej przeleję morze do dołka, niż człowiekowi uda się zgłębić tajemnicę Trójcy Świętej”.

Nienormalni

Kiedy po rekolekcjach wróciłem do domu, przywitałem się ze wszystkimi szczególnie serdecznie, żeby okazać, jak ważna jest dla mnie rodzina. Razem z piątką rodzeństwa, ich mężami, żonami i dziećmi, rodzicami i babcią siada nas przy stole zwykle 17 osób. A to jest tylko skład podstawowy. (śmiech) Rodzina to jedna z najwspanialszych spraw, które dostałem w życiu za darmo. Bo najważniejsze dary dostaje się od Boga za nic, nie tak jak w naszym ludzkim życiu – za pieniądze. Niczym sobie nie zasłużyłem, żeby się urodzić w tak wierzącej rodzinie, żeby dorastać w tak wyjątkowej parafii Najświętszego Serca Pana Jezusa w Katowicach, gdzie posługują ojcowie oblaci. Rodzina to podstawa, ale potrzebne jest też życie wspólnotowe, a w mojej parafii coś takiego znalazłem, choć nadal szukam wspólnoty dla siebie. Nastolatek, jeśli znajdzie się w grupie rówieśników, która nie będzie wyznawać wartości takich jak on, będzie źle się czuł niezależnie od wsparcia otrzymanego w domu. We wspólnocie znajdujemy potwierdzenie, że nasi rówieśnicy żyją według ważnych dla nas wartości. Wtedy dostaje się od nich siłę, człowiek nie czuje się jak ktoś nienormalny. Bo wierzący w dzisiejszym świecie może być postrzegany jak nienormalny. (śmiech) Jakby spojrzeć na to z boku, to jest to ktoś poświęcający czas na modlitwę do Kogoś, kogo nie widać.

Klęczący przed opłatkiem, będącym ni to chlebem, ni to ciałem. Wierzący w Boga, który przyszedł na świat w stajni, urodzonego przez dziewczynę, w którą tchnął Duch Święty. Wczoraj wieczorem jeszcze długo rozmawiałem z siostrą Martą i rodzicami o swoich przeżyciach rekolekcyjnych. Przyznałem, że nigdy nie doświadczyłem nadzwyczajnego charyzmatu Ducha Świętego – daru języków czy proroctwa, którego doświadczyli rodzice, ale już jestem na nie otwarty. Moja siostra Marta powiedziała, że te dary nadzwyczajne powodowały w niej lęk. I tak żeśmy się z nią trochę starli, dlatego poprosiłem, żebyśmy wspólnie zwrócili się o pomoc do Ducha Świętego. Prowadząca modlitwę mama nagle przerwała i powiedziała, że chce się teraz przeprosić z tatą. W tym samym momencie odwróciła się do mnie Marta i też zaczęła mnie przepraszać. Już samo to było ewidentnym działaniem Ducha Świętego. Trzeba pamiętać, że Bóg nas kocha za darmo. Rodzice, choć kochają bezwarunkowo, nie są idealni. Okazują dzieciom niezadowolenie, karcą je. Bóg nie cierpi samego grzechu, ale nie nas – grzeszników. Nie wiemy, czy jawnogrzesznica, która do Niego przyszła w Ewangelii, poprawiła się, ale Bóg dał jej tak głębokie doświadczenie miłości, że musiała zacząć żyć inaczej. Bez świadomości Jego miłości nie jesteśmy w stanie cokolwiek zdziałać. Teraz cieszę się, że żyję, i nie boję się o swoją przyszłość. Zwykle miewam dużo lęków. Nieraz bałem się, że nie będę już miał koncertów, bałem się zagrać coś nowego przed moim zespołem podczas próby, bo może się nie spodoba, bałem się zapraszać moją rodzinę na występy. Już tego tak nie czuję. Sam śpiewam o lękach, bo wydają mi się kluczem do zrozumienia siebie. Napisałem taki tekst: „Gdzie się podziały twe pragnienia? Przecież nie tak miało być. Strach bierze to, co jest najlepsze. Zostawia tylko przeciętności smak”. Ludzie żyją przeróżnymi lękami. Boją się odrzucenia, zdrady, wyśmiania, porażki. Przez lęki często tracimy możliwość prawdziwego życia. Dlatego trzeba pokonać lęk przed nieznanym i zrobić ten pierwszy krok. W Księdze Jozuego czytamy o przejściu wojsk i kapłanów niosących Arkę Przymierza przez rzekę Jordan. Woda zatrzymała się przed nimi dopiero wtedy, kiedy kapłani dotknęli jej stopami. 12 ludzi niosących arkę mimo obaw musiało zdecydować, że idą naprzód. Jakby wpadli do wody, to łatwo sobie wyobrazić, co by się stało. Duch Święty daje odwagę do stawiania takich kroków.

Artykuł z GN 13/2014

 

Artykuł z GN 27/2014

Całą noc piliśmy wódkę, było sporo amfetaminy – wspomina Tomek Książczak z Chorzowa. – Byłem strasznie naćpany. Doszedłem do budki telefonicznej. Stała pod kościołem. Wszedłem do niej, by nie zwiało mi ostatnich gramów amfy, którą chciałem wciągnąć. Zobaczyłem ogromny krzyż z Chrystusem stojący przed kościołem. Wyrzuciłem z siebie stek przekleństw, krzyczałem, jak bardzo Go nienawidzę. Po moim nawróceniu ksiądz powiedział mi wprost: „Krzyczał przez ciebie demon”. Wiem, że nie przesadził. Wiesz, ja mam mocne doświadczenie, że wciągając amfetaminę, wciągałem zło, śmierć. To konkretne doświadczenie. Wchodziłem na teren Złego.

Nienawidzę

Szybko wyrzekłem się wiary i świadomie wybrałem życie z dala od Kościoła. Rodzice się rozeszli, mama sama pracowała i nie potrafiła utrzymać mnie w ryzach. Bardzo wcześnie zacząłem słuchać metalu. Już w podstawówce wszedłem w ten świat po uszy. Zacząłem pielęgnować kontestacyjny stosunek do społeczeństwa, nienawiść, brak podporządkowania się. Oszalałem na punkcie muzyki metalowej. Gdy zobaczyłem perkusję, wiedziałem już, co chcę robić w życiu. (śmiech) Odrzuciłem Boga. Przez 27 lat życia słowo „Jezus” było pustym hasłem. Szydziłem, bluźniłem. Wszedłem na terytorium wroga, więc wpadłem po uszy w grzech.

Tyle złych rzeczy się wokół mnie i we mnie działo, że zacząłem nienawidzić Boga, oskarżać Go o wszystko. Już w podstawówce pojawiły się narkotyki. Na początku marihuana, potem wszedłem w twardsze klimaty. Kupowaliśmy narkotyki na kilogramy, nie na gramy. Hurtowa sprzedaż. Ogromne ilości amfetaminy, kokainy. Kiedyś przeleżałem ledwo żywy, przyćpany i przepity przez trzy dni. Ocierałem się o śmierć. Perkusja stała się moim bogiem, stylem mojego życia, filozofią, wszystkim. Zacząłem grać w undergroundowych blackmetalowych, ekstremalnych kapelach, m.in. w Mors Nigra, Soulless (jej basista nie żyje, powiesił się. Tak kończą się często te historie). Satanistyczne, okultystyczne klimaty. Teksty były wprost antychrześcijańskie, satanistyczne. Nie zdawałem sobie sprawy, w jak wielkie zło się pakuję. Służysz nie temu Panu, któremu trzeba. Nic dziwnego, że nękają cię lęki, brniesz w grzech i zaczynasz się gubić… Liczyła się muzyka, teksty nie były istotne. Miałem koszulki z pentagramami, ale pamiętam, że nie mogłem ich długo nosić. Coś mi nie pasowało.

Ciemna, ponura dolina

Morze alkoholu, góry narkotyków. Nieustanne imprezy. Kiedy po raz pierwszy miałem powiedzieć świadectwo dla młodzieży, zamknąłem oczy i na myśl przyszedł mi obraz: ciemna, ponura dolina. Usłyszałem głos: „Wyszedłeś z doliny śmierci”. Przez 27 lat omijałem kościoły. Byłem wprawdzie w Pierwszej Komunii i raz nawet się wyspowiadałem, ale dziś widzę, że było to jedynie odbębnienie obowiązku. Żadnego żalu za grzechy. Nienawidziłem Kościoła, księży. Pan Bóg powoli zaczął przygotowywać teren pod moje nawrócenie. Zaczęło się od Słowa. W domu radio było nastawione na katolickie Radio eM. Nie wiem dlaczego. Nie umiałem złapać innych stacji? Nie wiem. Słuchałem jedynie tego radia. W czwartki leciał „Krąg Biblijny”, każdego dnia rozważanie Ewangelii. Żyłem zanurzony w świecie narkotyków, black metalu, pentagramów, koncertów, a jednocześnie nie wyłączałem tego radia. Słowo Boże zaczęło mnie trafiać, zacząłem tęsknić za czymś, o czym opowiadali autorzy audycji. Doszło do tego, że wstawałem rano, by nastawić Radio eM, ciekawy, co ten Jezus znowu takiego powie w Ewangelii. (śmiech) W tym czasie miałem przykre, bolesne doświadczenie z dziewczyną, mnóstwo rzeczy zaczęło się sypać. Powychodziło sporo brudów z przeszłości, jakieś długi. Kiedyś wieczorem po raz pierwszy uklęknąłem i pomodliłem się. W domu, w pokoju. Powiedziałem: „Jeśli jesteś taki, jak o Tobie mówią, jeśli jesteś Bogiem Jedynym, to zmień mnie! Zmień moje życie. Zmień we mnie wszystko”. Nie potrafiłem zmówić nawet „Ojcze nasz”. Powtarzałem jedynie w kółko pierwsze słowa: „Ojcze nasz, Ojcze nasz, któryś jest w niebie”. Bóg błyskawicznie odpowiedział na moją modlitwę. Wszystko nabrało przyspieszenia.

Krew za krew

Kiedyś na ulicy spotkałem Łukasza Steczkowskiego, kumpla, którego nie widziałem od lat. Zakładałem z nim pierwszą metalową kapelę. Też siedział w podobnych do moich klimatach: narkotyki, ekstremalna muza satanistyczna. Zobaczyłem go w dziwnej sytuacji. Szedł z… pielgrzymką. Odmawiał Różaniec. Zamurowało mnie, ale nie zareagowałem szyderstwem. Poczułem w sercu ogromną tęsknotę. Zobaczyłem, że jest wolny, chciałem być na jego miejscu. Zdusiłem szybko w sobie to pragnienie i pojechałem do pracy. A jednak w starej komórce znalazłem jego numer. Zadzwoniłem.

Łukasz zaprosił mnie na spotkanie wspólnoty Odnowy przy parafii św. Jadwigi w Chorzowie. Przemogłem się, poszedłem. Wiele mnie to kosztowało. Cały się trząsłem, byłem przerażony, spocony. „Chłopie, co ty tu robisz? Co ty robisz w kościele?” – mówiłem do siebie. Widziałem ludzi wznoszących do góry ręce i czułem się bardzo obco. Trauma. Czułem się zagrożony. Ale nie wyszedłem. Łukasz powiedział: „Tomek, idź do spowiedzi”. Poszedłem. Zacząłem opowiadać o narkotykach, zniewoleniach, seksie, nienawiści, bluźnierstwach. Ksiądz zaczął coś mówić, a ja zamknąłem oczy i nagle zobaczyłem wyraźną twarz Jezusa. Takiego, jaki jest na obrazie „Jezu, ufam Tobie” siostry Faustyny. Szeptał: „Już umarłem za twoje grzechy, już przelałem za nie swoją świętą krew”. To było objawienie! Poczułem ogromne wzruszenie, płakałem w środku, na zewnątrz nie chciałem uzewnętrzniać emocji. To był pierwszy Jego dotyk.

Nie przypuszczałem, że można spotkać żywego Boga. Nie wiedziałem, że Jego miłosierdzie jest tak wielkie. Nie wiedziałem, że On żyje w Kościele. Gdy doświadczyłem Jego obecności, przestała mnie interesować opinia publiczna, to, co powiedzą o mnie inni. Niech mówią… Słucham tego, co ludzie wygadują na temat księży, i jest mi potwornie smutno. Nie osądzam ich, bo byłem taki sam i mówiłem podobne rzeczy. Czytałem mnóstwo książek oczerniających Kościół. Znam na wylot ciemne karty jego historii. Prześladowałem Chrystusa. Byłem Szawłem. Co ciekawe, trafiłem na modlitwę do parafii w Chorzowie tydzień po moim ostatnim koncercie. Zacząłem pytać Boga: „Pokaż mi, co jest dobre, a co jest złe?”.

Łukasz powiedział: „Módl się, by Jezus zabrał ludzi, którzy wciągają cię w grzech”. I naprawdę On zaczął to robić. Byłem dobrym bębniarzem, miałem świetny warsztat, grałem po osiem godzin dziennie. Bębnom podporządkowałem całe życie. Byłem uzależniony od amfetaminy. Grając nieprawdopodobnie szybkie, ekstremalne tempa, musiałem się wspomagać. Tak działa większość sceny amerykańskiej. Słyszałem, że jadą non stop na kokainie, więc są tacy dobrzy. Łyknąłem to kłamstwo. Był taki czas, że przez dwa lata codziennie wciągałem amfę. W pewnym momencie mój organizm zaczął fizycznie odrzucać narkotyk. Wystarczył mi już sam zapach amfetaminy, a byłem naćpany. Postanowiłem, że przestaję brać, jeszcze przed nawróceniem. Dziś widzę, że to była łaska. Wyszedłem bez większej szarpaniny. Miałem motywację: moim bogiem były bębny, a wiedziałem, że długo na narkotykach nie pojadę.

Żyję, oddycham

Po nawróceniu usłyszałem: „Tomek, oddaj mi to, co jest dla ciebie najważniejsze”. Nie musiałem się zastanawiać. Wiedziałem, o co chodzi. Miałem ogromne opory, przeraziłem się, że bezpowrotnie coś tracę. Płakałem jak dziecko: Boże, perkusja to całe moje życie! A jednak oddałem Mu to. Czułem, że mnie nie skrzywdzi. Po moim nawróceniu nagle zaczęli dzwonić kumple z kapel, w których grałem, i mówić, że odwołują koncerty. Wiedziałem dlaczego. Jeszcze przed spowiedzią powiedziałem im: „Ja chyba wierzę w Boga”. W świecie black metalu to śmierć. Takie hasła nie przejdą. Dostawałem mejle, w których kumple pisali, że nie będą grali z kimś, kto wierzy w Boga. Od dwóch kapel przyszedł sygnał: już z nami nie grasz. Nie martwiło mnie to. Znałem cenę. W świecie black metalu nie ma miejsca dla kogoś, kto mówi: „Wierzę w Boga”. W Stanach czy Skandynawii zdarzały się ciężkie pobicia, zemsty. To często psychopaci, nie oszukujmy się. Ludzie z wyrokami na karkach. Potrafią być niebezpieczni.

Czy bałem się rykoszetu „ciemnej strony mocy”? Miałem modlitwę o uzdrowienie. Ksiądz powiedział: „Zły najchętniej skręciłby tobie kark”. Ale w tym samym momencie dostałem obietnicę, że Jezus trzyma mnie w swoich rękach. Wysyła aniołów, by strzegli mnie na każdej mojej drodze. Zaufałem w ciemno. Uznałem Go za jedynego Boga i doświadczam Jego realnej obecności. Wyrzucono mnie z kapel, ale nie brakowało mi kumpli, bo Jezus wypełnił sobą moją pustkę. Przez prawie 30 lat byłem więźniem, a tu nagle żyję, oddycham. Zacząłem regularnie przychodzić na spotkania wspólnoty, oswajać się, przekonywać do tych ludzi.

Na początku nie było łatwo – totalna zmiana środowiska. Dziś rozpoznaję w tych ludziach Boga, wracam do nich, gdy jest mi źle. Często mam propozycje imprezowe, alkoholowe, koncertowe. Boję się powrotu w te klimaty. Przychodzę do wspólnoty i czuję ogromny pokój. Zostawiłem bębny. Sprzedałem je. Wywaliłem wszystkie płyty, którymi byłem zniewolony. Jeśli Jezus będzie chciał, bym wrócił do grania, wrócę. Wiesz, ja nie potrafię opisać słowami stanu, w jaki wprowadził mnie Bóg. Gdybym teraz zaczął powtarzać sobie imię „Jezus”, to rozpłakałbym się tu jak dziecko. Wiem, jaką cenę za mnie zapłacił, ile kosztowała Jego krew. Miałem mnóstwo bożków. Nie wiedziałem, że jest jeden Bóg, który jest tak dobry. Byłem martwy. Żyję.

Notował: Marcin Jakimowicz

Artykuł z GN 27/2014

 

[Artykuł z Jezuici.pl]

 

Zanim przyjrzymy się temu bliżej warto przypomnieć, że św. Ignacy Loyola, założyciel jezuitów, sam cierpiał na tę duchową chorobę. Miała ona miejsce na początku jego nawrócenia. I o mały włos, a doprowadziłyby go do targnięcia się na swoje życie. Ignacy był człowiekiem wielkich pragnień: marzył o tym, aby żyć tak, jak św. Franciszek z Asyżu lub św. Dominik. Chciał całkowicie poświęcić się Bogu. Ważnym etapem na drodze jego nawrócenia stała się spowiedź generalna: z całego dotychczasowego życia. Ignacy przygotował ją starannie na piśmie. Zajęła mu pełne trzy dni. Po jej odbyciu nie zaznał jednak upragnionego pokoju duszy. Na nowo zaczęły budzić się w nim wątpliwości: "Bo chociaż swą spowiedź generalną w Montserracie odbył z wielką starannością i w całości na piśmie, jak to już wyżej powiedziano, niemniej zdawało mu się niekiedy, że nie wyznał pewnych rzeczy i to go bardzo dręczyło. I chociaż znów się z tego spowiadał, nie czuł się zadowolony"[1].

Nazwa "skrupuł" pochodzi od łacińskiego "scrupulum" lub "scripulum", co oznacza mały odważnik stosowany do odmierzania ciężarów na wadze albo też niewielki kamyk, który np. może wpaść do buta i przeszkadzać w chodzeniu. Czasem wiemy jak trudno jest nam taki kamyk lub ziarenko piasku wyciągnąć. Mimo wytrząsania buta i ponownego zakładania na stopę już po kilku krokach okazuje się, że to, co nam doskwiera dalej chowa się gdzieś w zakamarkach obuwia.
Skrupuły są właśnie jak niewielkie ziarenka piasku lub małe kamyczki, które po drodze naszego życia mogą zrazu niepostrzeżenie wpadać do środka i przeszkadzać nam w życiowej wędrówce. Mogą być też jak te niewielkie odważniki, które położone na szalce wagi obciążonej równomiernie wytrącają ją ze stanu równowagi. Naprawdę wystarczy nawet najmniejszy odważnik!

Efektem wychowania, które otrzymaliśmy w rodzinie, społeczeństwie, szkole, a czasem niestety w Kościele jest często niezwykła surowość dla siebie i innych. W ocenie siebie posuwamy się tak daleko, jak nie ośmieliłby się tego zrobić sam Jezus! Kiedy na przykład odprawiamy rachuneksumienia często próbujemy tworzyć listy dobrych i złych zachowań. Przyglądamy się takim okresowym bilansom i w zależności od wyniku końcowego albo czujemy się z siebie zadowoleni, albo siebie przekreślamy nie dając sobie żadnych szans na poprawę.
Kiedy uczę modlitwy według metody ignacjańskiego rachunku sumienia często po pewnym czasie zdarza się, że ktoś mówi: "Ale ja nie umiem sobie przypomnieć WSZYSTKICH myśli, słów i uczynków". W głosie takich osób słychać rozpacz, że nie mogą sprostać postawionym sobie wymaganiom. No bo przecież św. Ignacy pisze, że w trzecim punkcie rachunku sumienia należy: "Domagać się od duszy zdania sprawy od chwili powstania z łóżka aż po obecny rachuneksumienia, godzina po godzinie i chwila po chwili, najpierw z myśli, potem z mowy, wreszcie z uczynków" (ĆD 43). I choć rzeczywiście jest to zachęta do uważnego badania swej duszy to jednak nie pada tam słowo: "wszystkich" myśli, słów i uczynków. I na tym właśnie polegasumienie skrupulanckie. Będzie ono dodawało coś niewielkiego od siebie do słusznie ustalonej miary. Będzie wprowadzać niewielką, ale jak istotną różnicę w ostatecznym podejściu do siebie!
Weźmy przykład dotyczący postu ścisłego. Kościół naucza, że: "obowiązuje w całym Kościele rzymskokatolickim w Środę Popielcową oraz w piątek Męki i Śmierci Pańskiej (kan. 1251 KPK). Polega na powstrzymaniu się od spożywania mięsa i ograniczeniu się do jednego posiłku do syta i dwóch niepełnych. Obejmuje wiernych w wieku 18-60 lat (kan. 1252 KPK)"[2]. Jak najprawdopodobniej postąpi człowiek cierpiący na skrupuły? Wprowadzi niewielką różnicę! Nie przyjmie w posłuszeństwie i rozsądku powyższego przepisu, ale ulepszy go narzucając sobie większy ciężar. Na przykład nie zje żadnego posiłku do syta, albo po prostu nic nie zje tego dnia. Owszem jest to droga do doskonałości, tyle że okupiona często złym samopoczuciem zainteresowanego, a w dodatku często przerzucanym na innych! Szczere wyrazy współczucia jeśli z taką osobą mamy do czynienia na co dzień! Czy nie można zwyczajnie poprzestać na słusznie wyznaczonej mierze i to jeszcze popartej autorytetem Kościoła?
Św. Ignacy w Regułach o skrupułach po pierwsze zwraca uwagę na to, że pochodzą od złego ducha. Po drugie zły duch dobiera je specjalnie pod osobowość dręczonej osoby: "Nieprzyjaciel zwraca baczną uwagę na to, czy dusza jest prostacka czy delikatna. Jeżeli jest delikatna, stara się, żeby tę delikatność posunąć do krańcowości" (ĆD 349). Skrupuły są więc chorobą duchową inspirowaną bodźcem złego ducha. Bazują na słabości naszej natury. A ostatecznie zmierzają do wytrącenia nas z równowagi duchowej i wrzucenia w skrajność.
Pamiętam swój pierwszy pobyt w Tatrach i uczucia, które towarzyszyły mi, gdy szedłem wąską granią na wysokości 2000 m. Z jednej i z drugiej strony było strome zbocze. Co by się stało, gdybym tak zrobił kilka kroków w prawo lub w lewo zbaczając z wąskiej ścieżki? Na tym właśnie polegają skrupuły. Człowiek pod wpływem złego ducha zaczyna kombinować. Zamiast iść jasno wyznaczoną ścieżką próbuje zbaczać. To zbaczanie w przypadku skrupułów można nazwać równią pochyłą. Jeśli na czas nie zorientujemy się, że zaczęliśmy poddawać się różnym myślom odbiegającym od zdrowej nauki i wpędzającym nas w coraz większe wątpliwości i niuanse, wtedy taka kombinatoryka doprowadzi nas do wpadnięcia w przepaść skrupułów. Św. Ignacypodpowiada: "niech dusza stara się umocnić w słusznej mierze, aby się we wszystkim uspokoiła" (ĆD 350).

Skrupulanci posługują się ulubionym pytaniem w rozmowach z kierownikiem duchowym: "Proszę mi powiedzieć czy to jest grzechem?". Chcą mieć pewność, że to co robią, to co myślą, to co mówią jest lub nie jest grzechem. Mówiąc jeszcze inaczej, że ich sposób bycia i zachowania nie spotka się z Boską karą i potępieniem. W swoim pogubieniu szukają... pewności. Uważają, że może dać im upragniony pokój serca. Ale wiedza nie może przynieść pokoju. Tak, jak nikt jeszcze nie upił się słowem "wino". Wiedza nie może zastąpić osobistego doświadczenia czy przeżycia. Poszukiwanie pewności jest wejściem w labirynt bez wyjścia. Nawet jeśli skrupulant uzyska odpowiedź na swoje wątpliwości po chwili pojawią się następne. I tak w nieskończoność.
Gdzie można odnaleźć pokój serca? Odpowiedzią znajdujemy w dialogu Jezusa z Piotrem nad Jeziorem Genezaret po Zmartwychwstaniu. Jezus rozmawia z Piotrem nie tłumacząc mu co było grzechem, a co nim nie było. A przecież Piotr zaparł się swojego Mistrza! Jeśli uznać, że Jezus rozmawia o tym, co najważniejsze to odpowiedź nasuwa się sama: najważniejsza jest miłość! Jezus pytając Piotra o to, czy Go kocha podpowiada mu: "Piotrze, kochaj Mnie tak, jak umiesz!". Zwróćmy uwagę, że nie wymaga od niego, aby miłował Go bardziej aniżeli inni. Widać to jasno, gdy na koniec pyta zwyczajnie: "Czy kochasz mnie?". Rezygnuje ze wzniosłego "miłować" na rzecz zwykłego "kochać". W ten sposób Jezus zgadza się na niedoskonałą miłość Piotra. Ale właśnie dlatego autentyczną i szczerą, bo taką na jaką Piotra stać w tym momencie. To oznacza także, że nie pozbawioną w przyszłości błędów czy porażek! Po tej rozmowie Piotr nie stał się kimś doskonałym, ale na pewno stał się bardziej miłosierny! Przecież po spotkaniu i rozmowie z Jezusem jeszcze nie raz zgrzeszył!
Wiem, że dla skrupulantów może to brzmieć jak obraza. Ale właśnie o tym pisze św. Paweł: "nie czynię tego, co chcę, ale to, czego nienawidzę to właśnie czynię" (Rz 7, 15). I przyznaje się do tego... święty!
Trzeba nam z jednej strony poznawać nauczanie Kościoła. Ale sama wiedza nie wystarcza. Najważniejsza jest... miłość. Św. Paweł powie: "Gdybym (…) posiadł wszelką wiedzę, i wiarę miał tak wielką, iżbym góry przenosił, a miłości bym nie miał - byłbym niczym" (1 Kor 13, 2). Lekarstwem na wątpliwości moralne i skrupuły jest ostatecznie miłość i zaufanie do Boga oraz do siebie samego.

We wspomnianych Regułach o skrupułach św. Ignacy mówi, że doświadczenie skrupułów może przynieść pożytek duszy, która oddaje się ćwiczeniom duchowym (por. ĆD 348). Tak, Bóg jest w stanie wyciągnąć dobro nawet z doświadczenia skrupułów! Ale jakie dobro? Może doświadczasz udręki skrupułów dlatego, że... nie ufasz sobie. Bóg dopuszczając tę chorobę może chcieć nauczyć cię zaufania do siebie samego! A przecież bez tego nie da się żyć. Nie da się wykonywać zwykłych codziennych czynności jak prowadzenie samochodu, zarządzanie domowym budżetem lub wypowiadanie się w gronie przyjaciół, w pracy czy na publicznych wystąpieniach.
Moim ulubionym sposobem na spędzanie wolnego czasu jest jazda rowerem. Pewnego dnia uświadomiłem sobie, że tak naprawdę polega ona na nieustannym... balansowaniu. Oznacza to ciągłe znajdowanie właściwego środka ciężkości, aby się nie przewrócić. Jazda na rowerze polega tak naprawdę na byciu w bardzo niestabilnej pozycji. Co chwilę grozi nam... upadek. A jednak kiedy mówię, że idę pojeździć na rowerze nikt nie puka się w głowę i nie mówi mi: "Co ty wyprawiasz? Chcesz się zabić?". Wręcz przeciwnie sam czuję ogromną radość z przejażdżki, a czasem zapraszam innych. I jest to świetna zabawa. Na rowerze trzeba nieustannie improwizować. I najważniejsze: nie wolno dać się przestraszyć grawitacji czy zmieniającym się warunkom: np. pojawiającym się nie wiadomo skąd przeszkodom. Coś ci to przypomina? Tak, to... samo życie!
Nie daj się przestraszyć swoim skrupułom i pokusie bycia doskonałym! Pamiętam, kiedy jako mały chłopiec nie raz wracałem z roweru z siniakami i zadrapaniami. I dziś, kiedy to sobie przypominam czuję radość i dumę. A więc śmiało: wsiadaj na rower i ruszaj przed siebie! Nie daj sobie odebrać radości z przeżywania życia tak, jak umiesz i potrafisz. Nie doskonale, ale wystarczająco dobrze!

Dariusz Michalski SJ - ur. 1970, jezuita, rekolekcjonista. Pracuje w Ignacjańskim Centrum Formacji Duchowej w Gdyni. Współorganizuje tzw. rekolekcje internetowo-radiowe. Posługuje narzeczonym i małżeństwom współpracując z ruchem Spotkań Małżeńskich. Prowadzi blog:www.chwila.jezuici.pl Jest autorem książki: "Mądrość życia według św. Ignacego Loyoli".


[1] Zob. Ignacy Loyola, Opowieść pielgrzyma. Autobiografia, pkt. 22, s. 21, Kraków 2007.
[2] Podane tu numery dotyczą Kodeksu Prawa Kanonicznego. W skrócie: KPK. 

 

[Artykul z GN 18/2014]

Marcin Jakimowicz: Patrycja Hurlak staje przed grupą zblazowanych gimnazjalistów i zaczyna opowieść. Chcą słuchać?

Patrycja Hurlak: Chcą. Nawet jeśli nie chcą przez pierwsze trzy minuty, to potem już zaczynają…

To co takiego mówisz w trzeciej minucie?

Mówię wprost: „Słuchajcie, moi drodzy, nie przyjechałam tu, by się wam przypodobać. Przyjechałam, bo gdy byłam w waszym wieku, nigdy żadna taka małpa jak ja nie przyjechała do mojej szkoły i nie powiedziała, że idę drogą na śmierć”.

Ostro…

Ostro. Ale według Księgi Ezechiela mam obowiązek przestrzegania przed pułapkami magii. Jeśli tego nie powiem, sama będę obarczona winą.

Idziesz do telewizji śniadaniowej i bez owijania w bawełnę wypalasz: magia, talizmany, czary, amulety są złem. Nie przeszkadzają ci dyskretne szydercze uśmieszki prowadzących program?

Nie. Święty Paweł przypomina: nieważne, co mówią, ważne, że Chrystus jest głoszony. Po wydaniu książki „Nawrócona wiedźma” niemal wszystkie portale plotkarskie próbowały mnie wyszydzić. A robiąc to, cytowały najważniejsze zdania książki, a nawet sam kerygmat. (śmiech) Jak mogłam się z tego nie cieszyć? A wracając do rekolekcji dla szkół (w Wielkim Poście byłam non stop w trasie), jeszcze nie zdarzyło się, by gdziekolwiek ktoś potraktował mnie tak, jak ja kiedyś traktowałam swych katechetów. Nikt mnie nie przebił. Byłam naprawdę niezłą zawodniczką.

Miałaś alergię na księży?

Straszną! Mówię młodym na rekolekcjach: gdyby wasz ksiądz katecheta kilka lat temu zadzwonił do mnie i powiedział: „Pani Patrycjo, będzie pani głosiła u nas rekolekcje”, odpowiedziałabym od razu: „Czy widzi ksiądz ścianę naprzeciwko siebie? Tak? To proszę się rozpędzić i huknąć w nią głową. Może coś się w niej poprzestawia”. Wiesz, jakie rzucałam hasła, przejeżdżając przez Częstochowę? „Jedna bombka wystarczy, będzie mniej tego katolickiego motłochu”. Jednak, jak widać na załączonym obrazku, Pan Bóg ma poczucie humoru. Dziś jestem świadkiem Jego miłosierdzia.

W aktorskim światku obowiązuje dyplomacja. Rzadko zdarza się, by ktoś mówił tak bezkompromisowo jak Ty. Kumple nie patrzą na Ciebie jak na wariatkę?

Pewnie niektórzy patrzą. Na rekolekcjach mówię ludziom wprost: czytanie horoskopów jest występowaniem przeciwko pierwszemu przykazaniu. Jak możecie po czymś takim przystępować do Komunii? Wielu ludzi jest oburzonych.

Trzaskają ostentacyjnie drzwiami?

Zdarza się. U starszych. Młodzi reagują inaczej. Słuchają, chłoną